Egels komen voor in bijna geheel Nederland. Ze wonen zowel in woonwijken als op het platteland. Iedere tuin is geschikt, zolang de egel er in en uit kan. Maar deze zomer hebben ze extra last van de hitte.
Door: Lieneke Schuitemaker
De egel valt onder de orde van de insecteneters, maar in de praktijk is een egel een omnivoor, dat wil zeggen, een alleseter. Naast regenwormen, kevers, slakken en spinnen eet een egel kadavers van vogeltjes en als hij de kans krijgt jonge muizen. Ook fruit en zachte zaden worden graag gegeten. Egels leven vooral in struikgewas, in dichtbegroeide tuinen en parken, maar ook bij houtwallen en ongemaaide slootkanten. Als je eenmaal een egel in jouw tuin hebt gezien, tref je hem waarschijnlijk vaker aan.
Hoe herken je een egel?
Er zijn maar weinig mensen die dit zoogdier niet herkennen, als je er eentje tegenkomt. Het is een makkelijk herkenbaar dier met al z’n stekels. Maar vaak hoor je de egel (Erinaceus europaeus) eerder dan dat je ‘m ziet. En dan is er nog wel eens verwarring wat men aan zal treffen. Vooral tijdens de voortplanting maken egels veel geluid.
Enkele kenmerken van een volwassen egel:
- gewicht: maximaal anderhalve kilo zwaar
- lengte: achttien tot eenendertig centimeter
- hoogte: tot twintig centimeter
- ze hebben een rond lichaam met een spitse snuit
- ze hebben héél veel stekels, wel zeven/ tot achtduizend
- bij dreiging/ gevaar rollen ze zich op tot een bal
Drinkbakje
Het is nu de tijd dat baby-egels achter hun moeder aanhobbelen. Een rijtje kleine bolletjes achter een groter bolletje. Als we nou allemaal een drinkbakje of -schaal in de tuin te zetten, dan komen ze de huidige hittegolf misschien door. Zorg voor vers water. Geef egels nooit melk, daar krijgen ze diarree van. Egels kunnen de lactose in melk niet verteren en worden hier erg ziek van. Met voeding en water helpt u de kwetsbare egelpopulatie in stand te houden. Zijn er egels in de buurt of in de tuin? De belangrijkste tip is: laat ze verder lekker met rust.
Egelvriendelijke tuin
Een opgeruimde tuin is geen goede leefomgeving voor de stekelige beestjes. Hier vinden ze noch voedsel noch een slaap-/schuilplaats. Laat in de herfst en het voorjaar de dorre bladeren onder de bomen en struiken liggen. Zo stoort je geen egels in winterslaap. Onder het bladerdek houden zich ook bodeminsecten schuil. Daar is voedsel voor vogels én egels. Bedenk ook dat dorre bladeren composteren na verloop van tijd, wat ook voor planten als meststof werkt. Een taboe is de inzet van herbiciden, pesticiden, slakkenkorrels en rattengif.
‘s Nachts
Egels gaan ’s nachts of in de schemering op zoek naar voedsel, waarbij ze per nacht wel drie tot vijf kilometer lopen. Het is prima om egels bij te voeren. Van maart tot december is jouw hulp zeer welkom. Het voer dat je de egels aanbiedt, is bijvoeding. Egels gaan zelf altijd nog op zoek naar insecten en larven. Je kunt wat egelvoer, meelwormen of katten- of hondenbrokken neerzetten.
Let op
Slakkenkorrels en insectenverdelgers zijn dodelijk voor egels. Kleine hoeveelheden van het gif kunnen op den duur te veel worden voor de egel die dergelijke beestjes iedere nacht eet. Ook van de zogenaamde Ecokorrels kunnen zelfs een aantal honden en katten erg ziek maken. Laat ook geen blikjes en bekertjes slingeren. Egels kunnen er in vast komen te zitten.
Najaar
Wist je dat egels ook graag een warm schuurtje opzoeken? Zet de deur in het najaar open en de kans is groot dat er een egel komt logeren. Zelfs als uw tuin omgeven is door een schutting zal de egel nog kans zien er in te komen, mits je zogenaamde egelpoortjes onder in de schutting maakt. Dat zijn vuistgrote openingen onder in de schutting naar de buurtuinen. Een gat van dertien bij dertien centimeter is al groot genoeg. Wil je toch het blad opruimen of zijn er te weinig schuilplaatsen in jouw tuin? Geef de egels dan een veilig, eigen plekje door een egelhuisje te plaatsen. Dat kun je zelf maken of kopen.
Jaarlijkse egeltelling
Op 12 en 13 september is het Egelweekend 2020. Tijdens dit Egelweekend roept de Zoogdiervereniging iedereen op om waarnemingen van egels in de tuin door te geven. Tuinen zijn voor egels steeds belangrijker geworden met de groei van steden en dorpen. Waar komen ze voor en waar worden ze juist niet gemeld? Door de waarnemingen dit jaar en van voorgaande jaren ontstaat er een beeld van de verspreiding van egels in Nederland. Voor meer informatie kijk hier. Wat zou het mooi zijn als er dan in onze tuinen iets te tellen viel. Zoals Koos Dijksterhuis in Trouw schreef: “Tel egels, tel uw zegeningen.”